ความงาม

"ความงามมักจะรวมถึงความงามในรูปร่างหรือรูป แต่ถ้าหากปราศจากความงดงามของจิตใจภายใน ความประทับใจในสิ่งที่เห็นจะนำไปสู่ความเสื่อมและความไม่กลมกลืน ความงดงามภายในจิตใจจะเกิดขึ้นเมื่อท่านมีความรักอย่างแท้จริงในมนุษยชาติ และสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบข้างตัวเรา และด้วยความรักอันนี้เองจะก่อให้เกิดความละเอียดถี่ถ้วน ความรู้สึกช่างสังเกตและความอดทน ท่านอาจจะรู้เทคนิคที่เชี่ยวชาญสมบูรณ์เช่นเดียวกับนักร้องหรือกวี ท่านอาจจะทราบถึงวิธีการวาด และการประดิดประดอยถ้อยคำเข้าด้วยกัน แต่หากปราศจากความงดงามของจิตใจภายในแล้ว ความสามารถของท่านก็มีความหมายน้อยเหลือเกิน"

ชีวิตแห่งศาสนา

"มันคงจะวิเศษยิ่ง หากเราทุกคนในที่นี้สามารถค้นพบสิ่งนี้ได้ มิใช่อย่างเป็นแนวคิด มิใช่เป็นอะไรบางอย่างที่เข้าถึงโดยการคาดเดา แต่จากวันนี้ก้าวล่วงเข้าสู่มิติใหม่และดำรงชีวิตอย่างเต็มเปี่ยม บริบูรณ์ ประเสริฐสุด ชีวิตเช่นนั้นคือชีวิตแห่งศาสนา ไม่มีชีวิตชนิดอื่น ไม่มีศาสนาแบบอื่น ชีวิตเยี่ยงนั้นจะให้คำตอบแก่ทุกคำถาม เพราะว่าความรักคือปัญญาอันยิ่งและเป็นจริง พร้อมทั้งมีความตื่นตัวและความอ่อนน้อมยิ่ง คุณจะโชกชุ่มด้วยสิ่งนี้หรือไม่ แต่สิ่งเดียวนี้เท่านั้นที่สำคัญในชีวิต เราทุกคนทำได้ หยั่งรู้มันโดยง่ายๆ เป็นปกติธรรมดา โดยปราศจากความขัดแย้งหรือแรงพยายามแล้ว เราก็จะมีชีวิตที่แตกต่างไป เป็นชีวิตอันธำรงไว้ซึ่งสติปัญญาอันใหญ่หลวง หลักแหลม กระจ่างชัด ความกระจ่างชัดเช่นนี้เป็นแสงสว่างแก่ตัวมันเอง แสงสว่างนี้จะสลายปัญหาทั้งมวล"

สมาธิจิต

"สมาธิจิตคือจิตเงียบ ไม่ใช่ความเงียบที่ความคิดจะก่อให้เกิดขึ้นได้ ไม่ใช่ความเงียบที่ความคิดจะก่อให้เกิดขึ้นได้ ไม่ใช่ความเงียบในยามเย็นอันเงียบสงัด มันเป็นความเงียบเมื่อความคิดรวมทั้งมโนภาพ ถ้อยคำและการรับรู้ได้ยุติลงอย่างสิ้นเชิง สมาธิเช่นนี้คือจิตแห่งศาสนา ซึ่งไม่สามารถสัมผัสถึงได้โดยวิถีทางของโบสถ์ วัดวาอารามหรือการสวดมนต์ทำวัตร จิตแห่งศาสนาคืออุบัติการณ์แห่งความรัก รักนี้ไม่รู้จักการแบ่งแยก เพราะในรักนั้นความไกลห่างคือความชิดใกล้ รักไม่ใช่อย่างเดียวหรือหลายอย่าง แต่เป็นสภาวะรัก ซึ่งภายในนั้นการแบ่งแยกทุกอย่างสิ้นสุดลง เฉกเช่นความงามอันประมาณมิได้ด้วยถ้อยคำ สมาธิจิตกระทำออกมาจากความเงียบเช่นนี้"

ศาสนาคืออะไร

"โดยการปฏิเสธ โดยลบล้างที่ไม่ใช่ออกไปเสีย สิ่งนั้นไม่ใช่ สิ่งนี้ก็ไม่ใช่ เธอก็จะเริ่มค้นพบว่าสิ่งทั้งหลายเหล่านั้นใช่ศาสนาหรือไม่ แล้วทีนี้อะไรละคือศาสนา คงไม่ใช่ลัทธิฮินดู มันไม่ใช่ มันเป็นเพียงความเชื่อเท่านั้น คริสต์ก็ไม่ใช่ มันก็เป็นเพียงความเชื่อเท่านั้น ความเชื่อคือสิ่งที่เราได้ถูกอบรมสั่งสอนมาตั้งแต่วัยเด็กและจากอื่นๆ เป็นต้น เธอบอกว่า 'นั้นไม่ใช่ศาสนา' ดังนั้น เธอสลัดทุกสิ่งทุกอย่างทิ้ง สิ่งซึ่งมนุษย์ประดิษฐ์คิดค้นและเรียกกันว่าศาสนา ผู้คิดนั้นจะเป็นใครก็ตาม รวมทั้งพระกฤษณะ พระพุทธเจ้าหรือสังฆาจารย์หรือใครก็ตาม สลัดออกจากสิ่งทั้งปวงนั้นเสีย แล้วจากนั้น พึงถามตัวคุณเองว่า 'ศาสนาคืออะไร'"

จิตแห่งศาสนา

"จิตแห่งศาสนาที่แท้จริงไม่ขึ้นต่อสำนักลัทธิใด กลุ่มใด ศาสนาหรือโบสถ์ใด จิตแห่งศาสนาไม่ใช่จิตที่เป็นฮินดู คริสต์ พุทธหรือมุสลิม จิตแห่งศาสนาไม่สังกัดกลุ่มลัทธิใดซึ่งเรียกตนเองว่าเป็นศาสนา จิตแห่งศาสนาไม่ไปโบสถ์ ไม่เข้าวัดและมัสยิด ไม่ยึดถือรูปแบบของความเชื่อหรือลัทธิคัมภีร์ มันเต็มเปี่ยมเป็นหนึ่งเดียว เป็นจิตที่ล่วงเห็นความผิดพลาดของโบสถ์ ลัทธิคัมภีร์ ความเชื่อถือ จารีตนิยมอย่างทะลุปรุโปร่ง ไม่คลั่งไคล้ในลัทธิชาตินิยม ไม่ฝังจมอยู่ในอิทธิพลครอบงำจากสิ่งแวดล้อม จิตเช่นนั้นไร้พรมแดนและไม่มีขีดจำกัด ทรงพลังสดใส เยาว์วัย แช่มชื่น ไร้เดียงสา เป็นจิตที่ยืดหยุ่น อ่อนโยนยิ่งไม่จำเป็นต้องมีที่ยึดเหนี่ยว จิตเช่นนี้เท่านั้นจะประสบพบสิ่งที่เรียกว่าพระเจ้า ภาวะอันมิอาจหยั่งคะเนได้"

ความไม่กลัว

"แล้วเธอจะค้นหาได้อย่างไร เธอสามารถค้นพบได้ต่อเมื่อเธอไม่รู้สึกขลาดกลัว หากว่าเธอไม่กลัวตาย ไม่กลัวที่จะอดอยากยากจน ไม่กลัวที่จะไม่ประสบความสำเร็จ ไม่กลัวที่จะไม่ได้แต่งงานมีความสุข หรือกลัวสิ่งนั้นสิ่งนี้ เมื่อเธอไม่ขลาดกลัวแล้ว จากนั้นเธอสามารถแลเห็นได้ ตั้งคำถามได้ แต่พวกเราส่วนใหญ่รู้สึกสะท้าน กลัวจะล้มป่วย กลัวจะไม่มีลูก กลัวถูกออกจากงาน กลัวความตาย กลัวปากเสียงของเพื่อนบ้าน กลัวว่าคุณยายจะคิดอะไรกับฉัน กลัวครูอาจารย์อย่าง ณ ที่นี้ กลัวที่จะตั้งคำถามมากเกินไปและอื่นๆ เป็นต้น จิตที่ตกอยู่ในความกลัวไม่เคยกล้าพอที่จะตั้งคำถามเลย จิตเช่นนั้นจะไม่อาจพานพบด้วยตัวมันเองว่าศาสนาคืออะไร"

สังเกตจิตใจ

"ขอให้พยายามเข้าใจสิ่งนี้เดี๋ยวนี้ ไม่ใช่อนาคตอันไกลโพ้น แต่ในวันพรุ่งนี้หรือบ่ายวันนี้ หากห้องของท่านมีคนมากมายเหลือเกิน หรือว่าบ้านของท่านมีคนมากมายเยอะแยะเหลือเกิน ขอให้ท่านค่อยๆ พาตัวเองไปในที่ซึ่งสงบ นั่งอยู่ใต้ต้นไม้หรือริมฝั่งแม่น้ำ และสังเกตอย่างสงบถึงการทำงานของความคิดและจิตใจของ อย่าบังคับควบคุม และอย่าพูดว่าสิ่งนี้ถูกสิ่งนี้ผิด แต่พยายามสังเกตจิตใจท่านเหมือนกำลังดูภาพยนต์ เมื่อท่านดูภาพยนต์ท่านไม่ได้มีส่วนร่วมในภาพยนต์นั้น ตัวละครต่างๆ ต่างหากที่ทำหน้าที่อยู่ และท่านมีหน้าทีประการเดียวคือสังเกต ในทำนองเดียวกันการสังเกตการทำงานของจิตใจของท่านเป็นสิ่งที่น่าสนใจมาก มากกว่าความน่าสนใจของภาพยนต์เสียอีก เพราะว่าจิตใจของท่านเป็นตัวแทนของโลกทั้งโลก และมันบรรจุทุกสิ่งทุกอย่างที่มนุษย์ทุกคนได้ประสบ จิตใจของท่านคือมนุษยชาติ และเมื่อท่านรับรู้สิ่งนี้ ความรักอันใหญ่หลวงจะเกิดขึ้นแก่ท่าน ความเข้าใจจากการสังเกตของท่านจะนำความรักอันลึกซึ้งและใหญ่หลวงมาให้ท่าน และเมื่อท่านสามารถเห็นสิ่งสวยงามต่างๆ นี้เท่านั้นที่ท่านจะเกิดความประจักษ์แจ้งถึงความงามที่แท้จริง"